در سال ششم هجرت در ماه ذى القعده پيامبر صلّى الله عليه و آله براى اعمال عمره قصد مكه فرمودند.
(استيعاب: ج 4، ص 1917)
تعداد مسلمانان همراه با آن حضرت 1220 يا 400 نفر بودند، و براى قربانى 70 شتر به همراه خود بردند.
در اين روز در سال 220 ه ق امام جواد عليه السلام به زهر معتصم به شهادت رسيدند، و هنگام شهادت از سن مباركشان 25 سال و سه ماه و 12 روز گذشته بود.
(ارشاد: ج 2، ص 295. اعلام الورى: ج 2، ص 106. توضيح المقاصد: ص 29. كشف الغمة: ج 2، ص 370. اصول كافى: ج 2، ص 541. فيض العلام: ص 103. بحار الانوار: ج 50، ص 8 - 10. قلائد النحور: ج ذى القعده ، ص 279)
در شهادت آن حضرت 5 ذى القعده، 11 ذى القعده
در اين روز در سال 10 ه ق پيامبر صلّى الله عليه و آله با اصحاب از مدينه براى حجة الوداع و غدير حركت كردند. (كافى: ج 4، ص 248) بعضى اقوال 23 و بعضى 25 ذى القعده نقل كرده اند.
(الغدير: ج 1، ص 9. قلائد النحور: ج شوال، ص 272)
در اين روز در سال 200 هجرى حضرت رضا عليه السلام از مدينه به سوى مرو حركت كردند.
(مستدرك سفينة البحار: ج 8، ص 556)
بنابر قولى در اين روز در سال 203 ه ق حضرت رضا عليه السلام به شهادت رسيدند.
در روز پنجشنبه سال 148 ه ق امام رضا عليه السلام در مدينه طيبه به دنيا آمد.
(اعلام الورى: ج 20، ص 40. جلاء العيون: ص 544. فيض العلام: ص 90. بحار الانوار: ج 49، ص 10)
در اين روز از سال 60 هجرى حضرت مسلم عليه السلام 27 روز قبل از شهادتش نامه اى براى امام حسين عليه السلام نوشت و به آن حضرت خبر داد كه 18000 نفر با او بيعت كرده اند.
(نفس المهموم: ص 84. وقايع المشهور: ص 213)
در اين روز در سال 173 ه ق دخت گرامی موسى بن جعفر عليه السلام، حضرت فاطمه معصومه سلام الله عليها به دنيا آمده است.
(طبقات ابن سعد: ج 2، ص 51. زندگانى حضرت معصومه سلام الله عليها و تاريخ قم: ص 34. فاطمة بنت الامام موسى الكاظم عليه السلام: ص 14)
ماه ذى القعده از يك سو با چند ولادت ياد آور سرور است، و از سوى ديگر با وقوع چند شهادت و اتفاق ديگر يادآور ايام حزن است. روزهاى 1، 9، 11، 23، 26، 30 در بردارنده روزهاى مهم اين ماه است.
- ولادت امام رضا عليه السلام، ولادت حضرت معصومه سلام الله عليها اخبار خوش اين ماه اند كه با ضميمه مرگ اشعث بن قيس اين سرور دو چندان می شود.
- شهادت امام رضا و امام جواد عليهماالسلام روزهاى اندوه در اين ماه است.
- جنگ بدر صغرى، جنگ بنى قريظه، صلح حديبيه، حركت پيامبر صلّى الله عليه و آله براى حجة الوداع صفحات مهمی از تاريخ اسلام است.