در سال ششم هجرت در ماه ذى القعده پيامبر صلّى الله عليه و آله براى اعمال عمره قصد مكه فرمودند.
(استيعاب: ج ۴، ص ١٩١٧)
تعداد مسلمانان همراه با آن حضرت ١٢٢۰ يا ۴۰۰ نفر بودند، و براى قربانى ٧۰ شتر به همراه خود بردند.
در اين روز در سال ٢٢۰ ه ق امام جواد عليه السلام به زهر معتصم به شهادت رسيدند، و هنگام شهادت از سن مباركشان ٢۵ سال و سه ماه و ١٢ روز گذشته بود.
(ارشاد: ج ٢، ص ٢٩۵. اعلام الورى: ج ٢، ص ١۰۶. توضيح المقاصد: ص ٢٩. كشف الغمة: ج ٢، ص ٣٧۰. اصول كافى: ج ٢، ص ۵۴١. فيض العلام: ص ١۰٣. بحار الانوار: ج ۵۰، ص ٨ - ١۰. قلائد النحور: ج ذى القعده ، ص ٢٧٩)
در شهادت آن حضرت ۵ ذى القعده، ١١ ذى القعده
در اين روز در سال ١۰ ه ق پيامبر صلّى الله عليه و آله با اصحاب از مدينه براى حجة الوداع و غدير حركت كردند. (كافى: ج ۴، ص ٢۴٨) بعضى اقوال ٢٣ و بعضى ٢۵ ذى القعده نقل كرده اند.
(الغدير: ج ١، ص ٩. قلائد النحور: ج شوال، ص ٢٧٢)
در اين روز در سال ٢۰۰ هجرى حضرت رضا عليه السلام از مدينه به سوى مرو حركت كردند.
(مستدرك سفينة البحار: ج ٨، ص ۵۵۶)
بنابر قولى در اين روز در سال ٢۰٣ ه ق حضرت رضا عليه السلام به شهادت رسيدند.
در روز پنجشنبه سال ١۴٨ ه ق امام رضا عليه السلام در مدينه طيبه به دنيا آمد.
(اعلام الورى: ج ٢۰، ص ۴۰. جلاء العيون: ص ۵۴۴. فيض العلام: ص ٩۰. بحار الانوار: ج ۴٩، ص ١۰)
در اين روز از سال ۶۰ هجرى حضرت مسلم عليه السلام ٢٧ روز قبل از شهادتش نامه اى براى امام حسين عليه السلام نوشت و به آن حضرت خبر داد كه ١٨۰۰۰ نفر با او بيعت كرده اند.
(نفس المهموم: ص ٨۴. وقايع المشهور: ص ٢١٣)
در اين روز در سال ١٧٣ ه ق دخت گرامی موسى بن جعفر عليه السلام، حضرت فاطمه معصومه سلام الله عليها به دنيا آمده است.
(طبقات ابن سعد: ج ٢، ص ۵١. زندگانى حضرت معصومه سلام الله عليها و تاريخ قم: ص ٣۴. فاطمة بنت الامام موسى الكاظم عليه السلام: ص ١۴)
ماه ذى القعده از يك سو با چند ولادت ياد آور سرور است، و از سوى ديگر با وقوع چند شهادت و اتفاق ديگر يادآور ايام حزن است. روزهاى ١، ٩، ١١، ٢٣، ٢۶، ٣۰ در بردارنده روزهاى مهم اين ماه است.
- ولادت امام رضا عليه السلام، ولادت حضرت معصومه سلام الله عليها اخبار خوش اين ماه اند كه با ضميمه مرگ اشعث بن قيس اين سرور دو چندان می شود.
- شهادت امام رضا و امام جواد عليهماالسلام روزهاى اندوه در اين ماه است.
- جنگ بدر صغرى، جنگ بنى قريظه، صلح حديبيه، حركت پيامبر صلّى الله عليه و آله براى حجة الوداع صفحات مهمی از تاريخ اسلام است.