بیستم شوال

1 - دستگيرى امام كاظم عليه السلام:

در اين روز هارون ملعون به مسجد النبى صلّى الله عليه و آله به ظاهر براى زيارت و در حقيقت براى دستگير نمودن حضرت موسى بن جعفر عليه السلام آمد و آن حضرت را از مدينه به بغداد فرستاد.

(كافى: ج 2، ص 507. بحار الانوار: ج 48، ص 206)

هفدهم شوال

1 - جنگ خندق:

در اين روز در سال 5 ه ق غزوه خندق (احزاب) و كشته شدن عمرو بن عبدود به دست امیرالمومنین عليه السلام به وقوع پيوست، و اين جنگ در زمستان به وقوع پيوست.

(فيض العلام: ص 76 - 77. قلائد النحور: ج شوال، ص 107)

وقوع جنگ خندق را بعضى در 8 ذى القعده

(كشف الغمة: ج 1، ص 150. الموسوعة الكبرى فى غزوات النبى الاعظم صلّى الله عليه و آله و سلّم: ج 3، ص 58)

پانزدهم شوال

1 - جنگ احد و شهادت حضرت حمزه عليه السلام:

در سال 3 ه ق در روز جنگ احد، حضرت سيّد الشّهداء و 69 نفر از مسلمانان به شهادت رسيدند.

(مسار الشيعة: ص 15 - 17. بحار الانوار: ج 20، ص 18. توضيح المقاصد: ص 27. سيره ابن هشام: ج 3، ص 68. الموسوعة الكبرى فى غزوات النبى الاعظم صلّى الله عليه و آله و سلّم: ج 2، ص 110. تقويم المحسنين: ص 12)

چهاردهم شوال

1 - مرگ عبدالملك مروان:

در سال 86 ه ق عبدالملك بن مروان سفاك بخيل، در دمشق به هلاكت رسيد

(تتمة المنتهى: ص 105. فيض العلام: ص 73. مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 216)

هشتم شوال

1 - ويرانى قبور ائمه بقيع عليهم السلام:

در اين روز در سال 1344 ه ق قبور ائمه بقيع عليهم السلام و نيز قبر حضرت حمزه در احد به دست وهابيون تخريب شد.

(مستدرك سفينة البحار: ج 6، ص 65 - 66)

- علت و انگيزه تخريب اين قبور مطهّر در كتب مختلفى كه بر ردّ عقائد ضالّه وهابيّت تأليف شده، بيان گرديده است.

ششم شوال

1 - توقيع براى حسين بن روح:

روز يكشنبه سال 305 ه ق اولين توقيع امام عصر عليه السلام در دوران غيبت صغرى، براى جناب حسين بن روح رحمة الله صادر شد.

(بحار الانوار: ج 51، ص 356. غيبت شيخ طوسى: ص 227. وقايع المشهور: ص 193)

پنجم شوال

1 - حركت به سوى جنگ صفين:

در سال 36 ه ق در چنين روزى امیرالمومنین عليه السلام براى رفتن به صفين آماده شدند، و ابو مسعود عقبة بن عامر انصارى را در كوفه جانشين خويش قرار دادند.

(تتمة المنتهى: ص 23. فيض العلام: ص 69)

چهارم شوال

1 - جنگ حنين:

در اين روز در سال 8 ه ق بعد از 15 روز از فتح مكه، غزوه حنين به وقوع پيوست.

(مستدرك سفينة البحار: ج 6، ص 65)

سوم شوال

1 - قتل متوكل:

در سال 247 ه ق در شب چهارشنبه متوكل عباسى ملعون، به دستور فرزندش به قتل رسيد. مدت خلافت او 14 سال و ده ماه و عمر نحسش 41 سال بود.

(توضيح المقاصد: ص 26. تتمة المنتهى: ص 322. بحار الانوار: ج 50، ص 210. فيض العلام: ص 65. تاريخ سامراء: ج 3، ص 324. البداية و النهاية: ج 10، ص 385. تاريخ بغداد: ج 2، ص 119)

یکم شوال

1 - عيد فطر:

اول ماه شوال روز عيد فطر است. قبل از نماز عيد خوردن مقدارى از تربت سيّد الشّهداء و نيز زيارت آن حضرت مستحب است.

(مسار الشيعة: ص 14. توضيح المقاصد: ص 25)

ماه شوال شامل رحلت بزرگانى و وقوع جنگ هائى است. كما اينكه چند نفر از بزرگترين دشمنان اهل بيت عليهم السلام‏ نيز در آن به درك واصل شده ‏اند. روزهاى 1، 3، 4، 5، 6، 8، 14، 15، 17، 25 را كه شامل اين وقايع هستند مرور خواهيم كرد:

- عيد فطر اولين روز اين ماه و جشن روزه دارى است.

- شهادت امام صادق عليه السلام، حضرت حمزه عليه السلام، وفات اباصلت هروى و حضرت عبدالعظيم عليه السلام روزهاى غم در اين ماه ‏اند، كه ويرانى قبور ائمه بقيع عليهم السلام نيز بر اين مصيبت ها افزوده است.

تتمه ماه رمضان
1 - بدعت نماز تراويج توسّط عمر:

در اين ماه در سال 14 ه ق عمر نماز نافله به جماعت خواندن را بدعت گذارد سپس مردى را براى مردها و مردى را براى زنها به عنوان امام جماعت قرار داد.
(بحار الانوار: ج 31، ص 12 پاورقى)

2 - دعاى باران توسّط پيامبر صلّى الله عليه و آله:

در ماه رمضان سال ششم هجرى قحطى شديدى در مدينه رخ داد، كه پيامبر صلّى الله عليه و آله طلب باران كردند و باران آمد.
(بحار الانوار: ج 20، ص 376)

بیست و چهارم ماه رمضان

- مرگ ابولهب:

در اين روز و به قولى در 25 ماه رمضان ابولهب به درك واصل شد.
(نفائح العلام: ص 463)

بیست و سوم ماه رمضان
- نزول قرآن:

شب نزول قرآن است
(مسار الشيعة: ص 10. بحار الانوار: ج 88، ص 7)
و به قولى در شب 24 ماه رمضان بوده است.
(بحار الانوار: ج 95، ص 196)

بیست و یکم ماه رمضان
1 - شهادت اميرالمؤمنين عليه السلام:

امام المتقين امیرالمومنین عليه السلام در شب بيست و يكم ماه رمضان مقارن طلوع فجر به شهادت رسيد، در حالى كه از سن مبارك حضرتش 63 سال گذشته بود.
(كافى: ج 2، ص 465. منتهى الامال: ج 1، ص 183. ارشاد: ج 1، ص 19. اعلام الورى: ج 1، ص 309. كشف الغمة: ج 1، ص 436. مناقب خوارز مى : ص 284. العدد القوية: ص 235. ذخائر العقبى: ص 115. مسار الشيعة: ص 10. توضيح المقاصد: ص 24. مصباح كفع مى : ج 2، ص 599. تاريخ الخلفاء: ص 166 - 175)
- در بيستم ماه رمضان اثرات سم در پاهاى مبارك امیرالمومنین عليه السلام ظاهر شد و پاهاى مبارك ورم كرد. (الوقايع و الحوادث: ج 1، ص 265، 271، 294)

بیستم ماه رمضان
1 - فتح مكه:

در سال 8 ه ق فتح مكه واقع شد. در اين فتح بزرگ تعداد مسلمانان 12 هزار نفر، و شهدا 2 نفر بودند. علت شهادت آن دو اين بود كه همراه لشكر نبودند و از آخر مكه وارد شده بودند، و لذا مورد هجوم قرار گرفته شهيد شدند.
(مسار الشيعة: ص 9. العدد القوية: ص 218. مصباح كفع مى : ج 2، ص 599. بحار الانوار: ج 20، ص 111 - 143، ج 21، ص 143، ج 97، ص 167. سيره ابن هشام: ج 4، ص 80. تقويم المحسنين: ص 12)

نوزدهم ماه رمضان

ضربت خوردن امير المؤمنين عليه السلام:

در 19 ماه رمضان سال 40 ه ق در نماز صبح در مسجد كوفه با شمشيرى مسموم به دست ناپاك ابن ملجم بر فرق مبارك امیرالمومنین عليه السلام ضربت وارد شد.
- در 13 ماه رمضان سال 40 ه ق حضرت مولى الموحدين على بن ابى طالب امیرالمومنین عليه السلام بعد از فارغ شدن از جنگ نهروان از شهادت خود خبر دادند.

هفدهم ماه رمضان
1 - معراج پيامبر صلّى الله عليه و آله:

معراج پيامبر صلّى الله عليه و آله پنج سال بعد از بعثت در چنين روزى واقع شده
(منتخب التواريخ: ص 52. الوقايع و الحوادث: ج 1، ص 194. توضيح المقاصد: ص 24. العدد القوية: ص 234. مصباح كفع مى : ج 2، ص 599. بحار الانوار: ج 18، ص 380، ج 97، ص 168) ،
و آيه «سبحان الذى أسرى بعبده ليلاً من المسجد الحرام الى المسجد الاقصى. ..»
(سوره اسراء: آيه 1) ،
در اين باره نازل شده است. معراج پيامبر صلّى الله عليه و آله در 21 ماه رمضان نيز نقل شده است.

شانزدهم ماه رمضان
- ورود محمّد بن ابى بكر به مصر:

در اين روز در سال 37 - 38 جناب محمّد بن ابى بكر به عنوان استاندار از طرف امیرالمومنین عليه السلام ‏وارد مصر شد.
(الوقايع و الحوادث: ج 1، ص 190. مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 213)

پانزدهم ماه رمضان
1 - ولادت امام حسن مجتبى عليه السلام:

شب نيمه ماه رمضان سال سوم ه ق دومين امام شيعيان حضرت ابومحمد حسن بن على بن ابى طالب عليه السلام ‏در شهر مدينه به دنيا آمد.

چهاردهم ماه رمضان
- شهادت مختار:

در سال 67 ه ق در چنين روزى مختار بن ابى عبيده ثقفى به شهادت رسيد، و مزار او كنار مرقد حضرت مسلم عليه السلام در انتهاى مسجد كوفه است.

سیزدهم ماه رمضان
مرگ حجاج ثقفى:

در سال 95 ه ق در چنين روزى ظالم سفاك پليد حجاج بن يوسف ثقفى به هلاكت رسيد. او در زمان وليد بن عبدالملك در شهر واسط كه خودش بنا كرده بود با مرض آكله در شكمش به درك واصل شد.
(نفائح العلام: ص 471)

دوازدهم ماه رمضان
مراسم عقد اخوت:

در اين روز در سال اول هجرت رسول گرا مى اسلام صلّى الله عليه و آله بين اصحاب خود عقد اخوت بست، و امیرالمومنین عليه السلام را برادر خود گردانيد.
(الوقايع و الحوادث: ج 1، ص 112. فيض العلام: ص 31. مسار الشيعه: ص 7. تقويم المحسنين: ص 14. منتخب التواريخ: ص 46)

دهم ماه رمضان
1 - آمدن نامه ‏هاى اهل كوفه براى امام حسين عليه السلام:

در سال 60 ه ق جمعى از كوفيان نامه ‏هاى مردم كوفه را براى امام حسين عليه السلام آوردند.

(الوقايع و الحوادث: ج 1، ص 112. بحار الانوار: ج 44، ص 333)

ششم ماه رمضان
ضرب سكه به نام امام رضا عليه السلام:

در اين روز در سال 201 ه ق سكه طلا به نام مبارك حضرت رضا عليه السلام زدند.
بنابر قولى اين روز روز ولايت عهدى اجبارى آن حضرت بوده است
(تتمة المنتهى: ص 278. مستدرك سفينة البحار: ج 4، ص 195) ،
و مردم با آن حضرت به ولايت عهدى بيعت نمودند.
(مسار الشيعة: ص 6. نفائح العلام: ص 115)

چهارم ماه رمضان
1 - مرگ زياد بن ابيه:

زياد بن ابيه در سال 53 ه ق در كوفه به هلاكت رسيد.
(نفائح العلام: ص 114. الوقايع و الحوادث: ج 1، ص 74. فيض العلام: ص 23. شفاء الصدور: ج 1، ص 310)
- او مشهور به زياد بن ابيه، زياد بن امه، زياد بن عبيد، و زياد بن سميه است، و چون پدر زياد از كثرت معلوم نبود به او زياد بن ابيه مى ‏گفتند.

سوم ماه رمضان
شهادت حضرت زهرا سلام الله عليها:

به قولى شهادت حضرت صديقه طاهره زهراى مرضيه سلام الله عليها در اين روز است.
(بحار الانوار: ج 22، ص 167، ج 43، ص 189 - 214)

یکم ماه رمضان

- در شب اول ماه مبارك رمضان غسل و زيارت امام حسين عليه السلام وارد شده است.
(مسار الشيعة: ص 4 - 5)

1 - ولايتعهدى امام رضا عليه السلام:

در 7 رجب سال 200 مأمون عباسى نامه‏ اى به امام رضا عليه السلام نوشت، و آن بزرگوار را براى ولايت عهدى خويش به مرو فرا خواند.

ماه مبارك رمضان ماه پر خاطره ‏اى است. روزهاى 1، 3، 4، 6، 10، 12، 13، 14، 15 و 16 و 17، 19، 20، 21، 23، 24 يادآور لحظاتى حساس از تاريخ اسلام است. هم يادمانه اى خوش و هم روزهاى حزن انگير در اين ماه به چشم مى ‏خورد.
- ولادت امام حسن مجتبى عليه السلام و معراج پيامبر صلّى الله عليه و آله دو خبر سرور آفرين در اين ماه است.
- مرگ ابولهب، ابن ملجم ، عايشه، مروان، زياد بن ابيه، حجاج ثقفى نيز روزهاى نابودى دشمنان اهل بيت عليهم السلام است.

تتمه شعبان

1 - مرگ حفصه

(البدایة و النهایة: ج 8، ص 33)
در ماه شعبان سال 45 ه’ حفصه از دنیا رفت و مروان بر جنازه او نماز خواند.
(المستدرک علی الصحیحین: ج 4، ص 16)