او مي داند كه اگر روزي و نعمتش را بر همه بگستراند، زمين پر از ظلم و ستم خواهد شد. چرا كه بعضي بر بعضي ديگر از حيث ظرفيّت و قابليّت برترند و واكنشي يكسان نسبت به نعمت ها ندارند. در كتاب خود فرموده است:

«وَ لَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبادِهِ لَبَغَوْا فِي الْأَرْضِ وَ لكِنْ يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ ما يَشاءُ إِنَّهُ بِعِبادِهِ خَبيرٌ بَصير» (2)
 و اگر خدا روزى را بر همه ي بندگانش فراخ گرداند، مسلّماً در زمين سر به عصيان بر مى‏ دارند، ليكن آنچه را بخواهد به اندازه ‏اى [كه مصلحت است‏] فرو مى ‏فرستد. به راستى كه او به [حال‏] بندگانش آگاهِ بيناست.

لكن همان طور كه گفتيم خداوند هر آفريده اي را به نحو أحسن مي آفريند و نقصاني در او باقي نمي گذارد و هر چه كه مورد نياز باشد را تفضّل مي كند. اين پديده از سنّت هاي خداوندي است كه در كتابش بيان كرده است:

« ... صُنْعَ اللَّهِ الَّذي أَتْقَنَ كُلَّ شَيْ‏ء ...»  (3)
و (آنها) ساخته ي آن خدايي است كه هر چيزي را مُتقَن (، محكم و بي عيب) آفريد.
 
امير المومنين علي (عليه السلام) در خطبه ي طويلي كه ايراد كردند، بيانات ارزنده ي در اين موضوع دارند:

«به راستي خداوند عزوجل شداد بن عاد، ثمود بن عبّود و بلعم بن باعورا را مهلت داد، نعمت هاي ظاهري و باطني اش را بر آنان فراخ گردانيد، اموال و عمرهاي طولاني به آنها بخشيد و زمين همراه با بركاتش به سوي آنها آمد تا آنها متذكّر نعمت هاي خداوند شوند و نهيب ها و هشدارهاي خدا را بشناسند و دست از استكبار بردارند. امّا زماني كه مهلت به پايان رسيد و به اوج لذّت ها رسيدند، خداوند عزّوجلّ آنها را مواخذه و ريشه كن كرد؛ برخي با سنگ هاي آسماني، عدّه اي با صيحه ي آسماني، بعضي هم با ابرهاي خشمگين و عده اي هم دچار زمين لرزه و بلعيدن زمين شدند. آگاه باشيد! به راستي كه هر اجلي فرا مي رسد...». (4)

پي نوشت ها:

1. الشورى: 12
2. الشورى: 27
3. النمل: 88
4. الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏8، ص: 30 - 29