و بعضى در 15 شوال گفته اند، و استبعادى ندارد كه شروع جنگ در 15 شوال باشد. همچنين به قولى غزوه خندق در سال 4 ه ق اتفاق افتاده است.
(صحيح بخارى: ج 4، ص 1504)
- در اين جنگ تعداد مسلمانان 3000 نفر و تعداد شهداى آنها 6 نفر بود. تعداد كفار 10000 نفر بود ولى تعداد مقتولين كفار ذكر نشده است.
- در اين جنگ مسلمانان داخل مدينه در اطراف شهر خندقى كندند. در اثناى اين كار منافقين جسارتها به پيامبر صلّى الله عليه و آله نمودند و عمرو بن عبدود مبارز طلبيد ولى كسى جرأت نكرد. عمر بن خطاب از شجاعت هاى عمرو سخن گفت، و در مردم ايجاد ترس كرد .
- عبد الرحمن بن عوف گفت: «اگر عمرو بر ما چيره شود همه ما را خواهد كشت. بهترين راه اين است كه محمّد را دست بسته تحويل آنها دهيم»!! در چنين شرائطى پيامبر صلّى الله عليه و آله فرمود: آيا دوستى هست كه شر اين دشمن را كفايت كند ؟ آقا و مولايمان اسد الله الغالب على بن ابى طالب عليه السلام فرمود: من به مبارزه او می روم. پيامبر صلّى الله عليه و آله سكوت كردند، و تا سه بار اين كلام را فرمودند، و هر سه بار امیرالمومنین عليه السلام براى مبارزه اعلام آمادگى نمودند.
- آخر الامر پيامبر صلّى الله عليه و آله اجازه فرمودند و امیرالمومنین عليه السلام حركت كردند. در اين هنگام پيامبر صلّى الله عليه و آله فرمود: «برز الايمان كله الى الشرك كله».
بعد از آن كه عمرو بن عبدود اسلام اختيار نكرد و دست از جنگ برنداشت، امیرالمومنین عليه السلام او را به يك ضربت از پا در آورد. در اين حال صداى تكبير مسلمين بلند شد و پيامبر صلّى الله عليه و آله فرمود: مبارزه على بن ابى طالب صلّى الله عليه السلام در روز خندق از اعمال امت من تا روز قيامت افضل است.
(كشف الغمة: ج 1، ص 150. بحار الانوار: ج 20، ص 186 - 281)
2 - وفات اباصلت هروى:
در اين روز در سال 207 ه ق ثقه جليل اباصلت عبدالسلام بن صالح هروى كه اهل هرات بود پس از آزادى از زندان مأمون از دنيا رفت. (مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 224)
اباصلت از اصحاب امام رضا عليه السلام و از خواص شيعيان بود، و كتاب «وفاة الرضا عليه السلام» تأليف او است. در ايران دو قبر منسوب به آن بزرگوار است:
يكى در بيرون شهر مشهد، و ديگرى در دروازه رى قم.
(مراقد المعارف: ج 1، ص 107 - 108)